Wielu mechanikom naprawy manualnej skrzyni biegów wydają się proste, ale często są przeprowadzane na zasadzie prób i błędów. Dlatego na szkoleniach Inter Cars omawiane są różne skrzynie biegów. Sporo czasu szkoleniowcy poświęcają popularnej, 16-biegowej skrzyni ZF, montowanej m.in. w pojazdach: MAN, DAF, Iveco i Renault.

- Z naszego doświadczenia wynika, że choć mechanicy znają budowę manualnej skrzyni biegów, to z pewnymi zagadnieniami zapoznają się dopiero na szkoleniach - twierdzi Wojciech Gałczyński z Inter Cars. - Wielu z nich na przykład po raz pierwszy dowiaduje się, w jaki sposób należy dokonywać pewnych regulacji, które są niezbędne przy każdorazowym rozebraniu przekładni. Dla przykładu, po wymianie łożysk na wałku sprzęgłowym trzeba wyregulować luzy i ustawić na nowo skok widełek. Szkolenie trwa trzy dni.

Pierwszego dnia szkolenia omawiana jest budowa manualnej skrzyni biegów oraz jej typowe uszkodzenia. Przedwczesne awarie skrzyni biegów są spowodowane z reguły przez kierowców. Częstym błędem jest ruszanie z trzeciego biegu, gdy pojazd jest obciążony. W starszych silnikach ruszanie ze zbyt wysokiego biegu powoduje zgaśnięcie jednostki napędowej. W silnikach zasilanych układem typu common rail to zjawisko nie występuje, ale wówczas szybko zużywa się synchronizator trzeciego biegu. Sterowniki rejestrują, z którego biegu rusza kierowca, więc podczas weryfikacji skrzyni biegów jest to łatwe do stwierdzenia. Drugim błędem kierowców jest zbyt szybkie przełączanie biegów. Jeżeli jedziemy np. na trzecim biegu, należy wcisnąć pedał sprzęgła, przesunąć dźwignię do pozycji neutralnej i przytrzymując ją lekko, ustawić w położeniu czwartego biegu. Badania przeprowadzone przez firmę ZF wykazały, że zbyt szybkie przełączanie biegów powoduje przedwczesne zużycie synchronizatorów. Czas przełączania biegu nie powinien być krótszy niż 1,2 s.

- Takie tematy poruszam podczas szkolenia dla mechaników, chociaż nie są oni kierowcami - dodaje Wojciech Gałczyński.

- Mówię o tym, dlatego że jeśli po naprawie skrzyni biegów klient wróci z reklamacją, gdyż np. jeden z biegów wyskakuje, a z reguły jest to trzeci i siódmy bieg (są na jednym synchronizatorze), można założyć, że winę ponosi kierowca, a nie mechanik wykonujący naprawę. Podczas reklamacji należy wsiąść do samochodu i zaobserwować, z którego biegu rusza kierowca i w jaki sposób przełącza biegi. Omawiamy też funkcję ComfortShift, która przyciskiem na lewarku aktywuje szybkie rozłączanie lub załączanie sprzęgła. Obecnie MAN wycofał się ze stosowania tej funkcji, ponieważ była nadużywana przez kierowców i powodowała przedwczesne uszkodzenia skrzyni. Dużo czasu poświęcamy modułowi sterującemu skrzynią biegów. Pierwsze wersje skrzyń ZF 16 S EcoSplit miały mechaniczny moduł przełączający. Został on zamieniony na moduł mechatroniczny pierwszej, a potem drugiej generacji (new EcoSplit). Podczas szkolenia informujemy, jakie zmiany konstrukcyjne w skrzyni wprowadzono w ramach akcji serwisowych.

Drugiego dnia, na zajęciach praktycznych przeprowadzamy pomiary elektryczne i demontaż skrzyni. Uczestnicy szkolenia dowiadują się, że skrzynia nie zawsze musi być demontowana, a problem może leżeć w układzie sterującym. Każdy uczestnik szkolenia musi dokonać pomiarów, np. w module zasilania, układzie pneumatycznym i określić sprawność różnych czujników. Po tych diagnozach uczestnicy szkolenia rozbierają skrzynię ze wszystkimi elementami - od wałka głównego, widełek, przekładni planetarnej, modułu przełączającego po zespół wspomagania (serwo).

- Posługujemy się skrzynią szkoleniową ZF 16 S 22 20, w której wałek główny jest przetoczony na mniejszy wymiar, by łatwiej można było demontować poszczególne elementy - ujawnia W. Gałczyński. - Uczymy, że w rzeczywistych warunkach niezbędna jest prasa. Podczas zajęć praktycznych korzystamy z oryginalnych narzędzi firmy ZF, które oferowane będą w sieci Inter Cars.

Trzeciego dnia uczestnicy szkolenia składają skrzynię, która po zmontowaniu powinna działać.

- Mówimy też o elementach, które najczęściej ulegają uszkodzeniom - uzupełnia przedstawiciel Inter Cars. - Podkreślamy, że wykonywanie napraw jak najniższym kosztem może powodować reklamacje, dlatego warto stosować komponenty pochodzące od jednego wytwórcy. Mankamentem przekładni firmy ZF jest sposób blokowania sworzni satelitów w przekładni planetarnej, co prowadzi do jej uszkodzenia. Uczymy, w jaki sposób poradzić sobie z tym problemem. Podczas szkolenia wspominamy też o zespole sprzęgła - jego naprawach i właściwym doborze tarczy sprzęgłowej.