Kiedyś samochody ciężarowe, w tym ciągniki siodłowe, miały resory piórowe i kierowca łatwo wyczuwał, że np. naczepa chce się przewracać. Nowoczesne, pneumatyczne zawieszenie powoduje, że kierowca już tego nie czuje. Dlatego tym bardziej istotne są we współczesnym pojeździe ciężarowym zaawansowane systemy bezpieczeństwa. Zaprezentował je Mercedes podczas testów z wykorzystaniem Actrosa. Jednym z systemów zastosowanych w tych modelach Mercedesa jest Active Brake Assist. To system awaryjnego hamowania, który rozpoczyna hamowanie w sytuacji, gdy istnieje poważne ryzyko zderzenia z wolniejszym pojazdem jadącym z przodu. Za pomocą wiązek radarowych z układu kontroli odległości system wykrywa przeszkody poruszające się przed ciężarówką na tym samym pasie ruchu w odległości 7-150 m, obliczając jednocześnie różnicę prędkości obu pojazdów. Jeżeli w danej sytuacji wypadek jest nieunikniony, system powiadamia kierowcę sygnałem dźwiękowym i wizualnym w postaci czerwonego trójkąta, a jeżeli ryzyko kolizji się powiększa, automatycznie rozpoczyna częściowe hamowanie (30%). Jeżeli kierowca nadal nie reaguje, system rozpoczyna pełne hamowanie awaryjne.
- Kiedyś pojazdy ciężarowe, w tym ciągniki, miały resory piórowe i kierowca łatwo wyczuwał, że np. naczepa chce się przewracać - mówił jeden z instruktorów. - Nowoczesne, pneumatyczne zawieszenie powoduje, że kierowca już tego nie czuje. Dlatego tym bardziej istotne są we współczesnym pojeździe ciężarowym zaawansowane systemy bezpieczeństwa.
Mercedes-Benz Polska zorganizował niedawno cykl pokazów i szkoleń w zakresie bezpiecznej jazdy, m.in. dla klientów i dziennikarzy, pod nazwą "Safety Truck Days". Uczestniczyli w nim instruktorzy jazdy z Niemiec. Podczas takiego dnia na lotnisku w Modlinie i my mieliśmy okazję zapoznać się z systemami bezpieczeństwa wspierającymi pracę kierowcy Mercedesa Actrosa.
W modelu tym położono szczególny nacisk na zapobieganie wypadkom, czyli bezpieczeństwo czynne. Wyposażenie standardowe pojazdu zapewnia o wiele wyższy poziom bezpieczeństwa niż określają to przepisy, a opcjonalnie dostępne są dodatkowe nowoczesne systemy.
Active Brake Assist
Pokazy wywoływały dreszcz emocji. Co jakiś czas obserwowaliśmy jadący busik, który w pewnym momencie zaczynał mocno zwalniać. Tymczasem za nim pojawiał się doganiający go pełnym ogniem Actros z naczepą. Można było odnieść wrażenie, że za moment tir, którego kierowca nie miał zamiaru reagować, roztrzaska zawalidrogę. I za każdym razem tuż przed busem ciężarowy zestaw automatycznie awaryjnie hamował, tak że miało się wrażenie, jakby kabina chciała podwinąć się pod spód, włączał się sygnał dźwiękowy, migały wszystkie światła i zestaw wyhamowywał tuż przed poprzedzającym go autem. To warto zobaczyć!
Tak działa Active Brake Assist, system awaryjnego hamowania, który rozpoczyna hamowanie w sytuacji, gdy istnieje poważne ryzyko zderzenia z wolniejszym pojazdem jadącym z przodu. Za pomocą wiązek radarowych z układu kontroli odległości system wykrywa przeszkody poruszające się przed ciężarówką na tym samym pasie ruchu w odległości 7-150 m, obliczając jednocześnie różnicę prędkości obu pojazdów. Jeżeli w danej sytuacji wypadek jest nieunikniony, system powiadamia kierowcę sygnałem dźwiękowym i wizualnym w postaci czerwonego trójkąta, a jeżeli ryzyko kolizji się powiększa, automatycznie rozpoczyna częściowe hamowanie (30%). Jeżeli kierowca nadal nie reaguje, system rozpoczyna pełne hamowanie awaryjne.
Chociaż system nie może zawsze aktywnie zapobiegać wypadkom, zastosowanie pełnej siły hamowania pomaga przynajmniej zmniejszyć prędkość, przy jakiej następuje zderzenie, a tym samym zmniejszyć skutki wypadku. System nie odbiera kierowcy kontroli nad pojazdem.
Stabilizacja toru jazdy
Wrażenie robił też pokaz działania systemu stabilizacji toru jazdy Telligent. Ciągnik z naczepą wyposażoną w koła podporowe rozpędzał się do prędkości ok. 50 km/h i próbował z wyłączonym systemem nagle ominąć przeszkodę w postaci pachołków. Gdyby nie koła podporowe, zestaw leżałby na boku, bo po nagłym skręcie naczepa przechylała się w sposób nieodwracalny. Taka sama próba z włączonym układem kończyła się łagodnym ominięciem przeszkody.
Z kolei próba omijania przeszkody z jednoczesnym hamowaniem. Pędzący z prędkością ok. 80 km/h zestaw, z działającym systemem Telligent, zatrzymywał się na odcinku ok. 25 metrów, z jednoczesnym skrętem omijającym. Potem m.in. hamowanie i skręcanie na mokrej nawierzchni, gdzie można było także docenić działanie wspomnianych systemów.
Stabilizacja toru jazdy Telligent to aktywny system bezpieczeństwa, który zmniejsza ryzyko poślizgu zestawu w czasie pokonywania zakrętów lub wykonywania awaryjnych manewrów omijania. System zmniejsza moc silnika i steruje siłami hamowania na każdym kole podczas dynamicznych manewrów awaryjnych, kiedy to pojazd ma tendencję do nadsterowności lub podsterowności. Układ przeciwdziała także "złożeniu" się zestawu poprzez jednoczesną, precyzyjną kontrolę ciśnienia hamowania w naczepie, nawet jeżeli jest ona wyposażona w konwencjonalny, pneumatyczny układ hamulcowy.
System wykrywa również ryzyko przewrócenia się naczepy na wczesnym etapie. Jeżeli kierowca nie zorientuje się, że naczepie grozi przewrócenie, na przykład na długich zakrętach, na zjazdach z autostrad lub przy szybkiej zmianie pasa ruchu, system redukuje prędkość całego zestawu, aż do momentu przywrócenia stabilności. To znacznie zmniejsza ryzyko przewrócenia się naczepy, oczywiście w granicach fizycznych możliwości. System ten to odpowiednik systemu ESP w samochodach osobowych, uzupełniony o dodatkowe funkcje dostosowane i rozszerzone na potrzeby samochodów ciężarowych.
W liniach
Asystent utrzymania pasa ruchu Telligent ostrzega kierowcę sygnałem dźwiękowym, jeżeli pojazd zamierza opuścić swój oznaczony pas ruchu. Jego funkcjonowanie opiera się na kamerze cyfrowej monitorującej drogę przed ciężarówką - jeżeli pasy są wyraźnie oznaczone, system zapobiega wyjeżdżaniu poza nie. To szczególnie przydatne dla kierowców pokonujących długie trasy.
System poziomowania
System poziomowania pojazdu Telligent (Telligent roll control), dostępny w wyposażeniu dodatkowym nowego Actrosa, steruje pracą amortyzatorów w zależności od danej sytuacji na drodze. Zwykłe amortyzatory mają z góry określoną charakterystykę odbicia i kompresji, co nie zawsze sprawdza się w przypadku zróżnicowanych wymagań w codziennej eksploatacji ciężarówek. Rozwiązaniem jest system Telligent roll control dla ciągników dwu- i trzyosiowych, który automatycznie dostosowuje i zmienia stopień tłumienia w zależności od danej sytuacji na drodze i rodzaju nawierzchni. Czujniki rejestrują ruchy pionowe na przedniej i tylnej osi, ciśnienie hamowania, warunki obciążenia, ruchy pedału gazu i prędkość pojazdu. Wartości te trafiają do elektronicznego systemu sterowania, który przetwarza je na sygnały sterowania i przekazuje do amortyzatorów, wyposażonych w elektronicznie sterowane zawory.
Jest tego sporo i na tym nie koniec. Mercedes pracuje nad udoskonaleniem tych systemów i nad nowymi, ale o tym innym razem.