Koncepcję innowacyjnego hubu ładowania elektrycznych pojazdów ciężarowych, identyfikację tras TEN-T pod kątem najlepszych lokalizacji infrastruktury ładowania oraz rekomendacje niezbędnych zmian legislacyjnych zawiera najnowszy raport przygotowany przez PSPA. Opracowanie powstało w ramach projektu „eHDV Infrastructure Lab”, będącego odpowiedzią na wyzwania sektora ciężkiego transportu drogowego w kontekście rozwoju elektromobilności.
Branża transportowa jest jedną z największych gałęzi polskiej gospodarki. Według danych Związku Pracodawców „Transport i Logistyka Polska”, w rodzimym sektorze działa 125 tys. firm, które zatrudniają około 750 tys. osób. Obszar TSL (transport-spedycja-logistyka) ma strategiczne znaczenie dla całego rynku, gdyż stanowi nieodłączny element każdej działalności gospodarczej. Analizy Eurostatu wskazują, że tylko w 2018 r. polskie firmy przewiozły blisko 270 mln ton ładunków, co stanowiło 23% ładunków unijnego transportu drogowego. W roku 2020 było to już 28%. Niestety liczna flota ciężarówek to także obciążenie dla środowiska. Transport odpowiada za ponad 29% unijnej emisji dwutlenku węgla i to obecnie jeden z najbardziej emisyjnych sektorów w wielu państwach członkowskich.
– Pojazdy ciężarowe stanowią niecałe 3% parku samochodów poruszających się po europejskich drogach, przy czym jednocześnie odpowiadają aż za 19,2% emisji dwutlenku węgla pochodzącego z sektora transportu w Unii Europejskiej. W dużych aglomeracjach miejskich generują nawet ponad 60% emisji CO2 oraz w znacznym stopniu przyczyniają się do powstawania smogu. Dekarbonizacja tego sektora ma zatem kluczowe znaczenie w dążeniu Europy do osiągnięcia neutralności klimatycznej – mówi Maciej Mazur, dyrektor zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych.

Transport w liczbach

Z danych Europejskiego Stowarzyszenie Producentów Samochodów (ACEA) wynika, że w Polsce zarejestrowana jest największa (w całej Unii Europejskiej) liczba pojazdów ciężarowych o DMC powyżej 3,5 tony – 1.184.677 egzemplarzy (6.230.283 sztuk w całej Wspólnocie). Oznacza to, że co piąty tego typu pojazd poruszający się po drogach Starego Kontynentu pochodzi z Polski. Nasz kraj to wiodący rynek i lider transportu ciężkiego w Europie, obsługujący niemal jedną trzecią przewozów towarowych Unii.
14 sierpnia 2019 r. Unia Europejska ustanowiła pierwsze w historii rozporządzenie regulujące cele w zakresie redukcji emisji dwutlenku węgla nowych samochodów ciężarowych o dużej ładowności (o 15% od 2025 r. oraz o 30% pięć lat później). W świetle strategii klimatycznej wyznaczonej przez UE Polska zobligowana jest do objęcia aktywnej roli w elektryfikacji tego sektora i rozbudowy sieci infrastruktury ładowania.
– Prawo unijne stanowi główny czynnik natury regulacyjnej, determinujący rozwój rynku elektrycznych pojazdów ciężkich. Elektromobilność w segmencie pojazdów ciężarowych (HDV) wciąż znajduje się jednak na wczesnym etapie rozwoju. Liczba rejestracji eHDV (o DMC wynoszącej co najmniej 16 t) w Europie w 2021 r. wyniosła tylko 346 egzemplarzy, co oznaczało wzrost o 193% w porównaniu do roku 2020. Udział pojazdów elektrycznych na rynku samochodów ciężarowych w 2021 r. wyniósł jednak zaledwie 0,5% – mówi Piotr Ziółkowski z PSPA, koordynator projektu „eHDV Infrastructure Lab”.

Bariery

Tempo elektryfikacji floty pojazdów ciężarowych wciąż opóźnia szereg barier natury rynkowej, finansowej, infrastrukturalnej oraz związanych z sektorem elektroenergetycznym. Wyzwaniem nadal pozostają wysokie ceny oraz ograniczona oferta pojazdów eHDV, brak systemu wsparcia ich zakupu jak też mała liczba stacji przeznaczonych do ładowania zeroemisyjnym ciężarówek.
– Skalę wyzwań w tym zakresie potęguje dodatkowo projektowane przez Unię Europejską rozporządzenie AFIR. Nałoży ono na wszystkie państwa członkowskie, w tym Polskę, konkretne obowiązki w zakresie rozbudowy infrastruktury ładowania. W zależności od wersji projektu przygotowywanego rozporządzenia, wejście AFIR w życie oznacza dla Polski konieczność dysponowania już w 2025 r. siecią stacji ładowania eHDV o mocy od 26,3 MW do 179,2 MW – mówi Piotr Ziółkowski.

Niezbędne zmiany

Wychodząc naprzeciw rynkowym wyzwaniom, PSPA zainicjowało projekt „eHDV Infrastructure Lab”, którego celem jest kreowanie zmian sprzyjających rozwojowi sektora elektrycznych samochodów ciężarowych w Polsce. Rezultaty projektu zawarto w syntetycznym raporcie, w którym przedstawiono między innymi propozycje zmian legislacyjnych możliwych do implementacji w Polsce. Jednocześnie oceniono stopień trudności związany z potencjalną możliwością wdrożenia poszczególnych rozwiązań regulacyjnych.
– W celu umożliwienia dalszego i niezakłóconego rozwoju sektora elektrycznego transportu ciężkiego, PSPA przygotowało szereg postulatów legislacyjnych. Dotyczą one wyłączenia eHDV z ograniczeń wjazdu pojazdów ciężarowych do centrów miast, wdrożenia systemu dopłat, opartego na poziomie obniżenia emisji CO2, oraz zwiększenia dopuszczalnej masy pojazdu dla elektrycznych samochodów ciężarowych. Postulaty obejmują również wprowadzenie wsparcia infrastruktury ładowania oraz ułatwienia w przyłączaniu stacji ładowania do sieci elektroenergetycznej – komentuje Maciej Mazur, dyrektor zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych.
W ramach projektu „eHDV Infrastructure Lab”, PSPA opracowało także koncepcję wielostanowiskowego hubu ładowania, przystosowanego do obsługi pojazdów ciężarowych, wyposażonych w akumulatory trakcyjne o wysokiej pojemności. Projekt uwzględnia wykorzystanie standardu MCS (MCS – Megawatt Charging System) oraz założenia wynikające z propozycji rozporządzenia AFIR. Przyszłościowa stacja posiada m.in. stacje o mocy min. 50 kW przeznaczone dla kierowców pojazdów, którzy odbywać będą pauzę dobową, stacje 350 kW dla ładujących się w trakcie obowiązkowej, 45-minutowej pauzy, którą należy odbyć po 4,5-godzinach jazdy oraz docelowo stacje MCS (1 MW).
– Nadrzędnym celem eHDV Infrastructure Lab jest rozwój sektora zeroemisyjnego transportu ciężkiego oraz stworzenie katalogu dobrych praktyk w zakresie budowy i uruchamiania hubów do ładowania elektrycznych samochodów ciężarowych. Projekt przewiduje utworzenie pilotażowej sieci hubów ładowania, umożliwiających elektryfikację tras sieci TEN-T, co pozwoli na realizację dalekobieżnych połączeń obsługiwanych przez zelektryfikowane pojazdy ciężarowe – dodaje Maciej Mazur.
Eksperci PSPA, na potrzeby raportu, zidentyfikowali także trasy wchodzące w skład bazowej sieci TEN-T (sieć transeuropejska), na których rozwój infrastruktury ładowania dla elektrycznych samochodów ciężarowych powinien nastąpić w pierwszej kolejności. Trasy priorytetowe pod względem rozwoju infrastruktury ładowania to między innymi szlaki: E40 (Zgorzelec – Katowice), E30 (Świecko – Warszawa) oraz E75 (Gdynia – Rzgów). Te odcinki zostały wybrane jako kluczowe pod kątem rozbudowy infrastruktury na podstawie analizy (opartej o badanie przeprowadzone przez Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów (ACEA) wspólnie z Fraunhofer ISI) dotyczącej regularnych postojów ciężarówek w całej Europie, natężenia ruchu pojazdów ciężarowych, jak również lokalizacji wskazanych przez interesariuszy rynku w ramach działań grupy eksperckiej projektu eHDV Infrastructure Lab.
Pełna wersja opracowania „eHDV Infrastructure Lab – raport wykonalności” dostępna jest na stornie: Ehdv.eu (z)